Parafia Rzymsko-Katolicka pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie

Godziny odprawiania Mszy św.:

• niedziela – godz. 8⁰⁰, 10⁰⁰, 12⁰⁰
• dni powszednie – godz. 18⁰⁰ (czas letni) oraz godz. 16⁰⁰ (czas zimowy)

Odpusty w parafii:

• św. Piotra i Pawła – 29 czerwca
• Matki Boskiej Częstochowskiej – 26 sierpnia

Rys historyczny

Dokument z wizyty generalnej biskupa płockiego („Status ecclesiae Radziminensis”), spisany w 1775 roku opisuje w dość szczegółowy i rzeczowy sposób kościół parafialny w Radzyminie, jego sytuację i stan materialny. Wiemy, że kościół był zniszczony (przez „potop szwedzki” 1655-1660). Niestety nie zachowały się żadne materiały, na podstawie których moglibyśmy ocenić zniszczenia świątyni. W latach 1763-67 kościół został przebudowany, dzięki staraniom Grzegorza Smoleńskiego – kanonika kapituły płockiej. Oznaczało to, że na miejscu starego kościoła murowanego z 1390 roku, pobudowano mury obecne. Funkcję księdza plebana w 1775 roku sprawował ks. Marcin Roman. Oprócz niego w parafii nie było innej osoby duchownej.

Po powstaniu styczniowym w 1866 roku nastąpiła kasacja probostw. Wszyscy księża pobierali pensję ze Skarbu. Proboszczowie zostali podzieleni na trzy klasy. Proboszcz radzymiński został zaliczony do klasy trzeciej, czyli ostatniej. Pod datą 1867 roku w kronice parafialnej można odnaleźć wzmiankę: Kościół parafialny w Radzyminie odrestaurowany kosztami parafian dobrowolnie złożonymi za staraniem księdza Stanisława Załęskiego komendarza parafii łącznie z Wielmożnym Józefem Jaworowskim, dziedzicem dóbr Radzymin i Mikołajem Wiercińskim, dziedzicem Wichorowo oraz Franciszkiem Salakiem, gospodarzem rolnym Cholew. Koszta restauracji wynoszą złotych polskich 11 271 groszy 18. Dnia 30 września 1867 roku ukończono. Po dewastacji kościoła w czasie powstania remont prawdopodobnie był konieczny.

Jak podaje kronika parafialna w roku 1906 w kościele nastąpił rozłam: W parafii Radzymińskiej był ongi proboszczem kapłan Apostata, Czesław Czerwiński, który w lutym 1906 roku wraz ze wszystkimi, z małym wyjątkiem, parafianami, oderwał się od prawowitego Rzymsko-katolickiego kościoła (…) na miejsce Czerwińskiego nowego proboszcza Aleksandra Brzuzego, oraz obecnego tu Stanisława Figielskiego część większą zbłąkanych do prawej Wiary powróciły, tak iż parafia radzymińska liczy obecnie 935 osób”. Tak pisano w kronice parafialnej w październiku 1907 roku, a w tym czasie parafia mariawicka w Radzyminku liczyła około 800 osób. Tam też wtedy zbudowano kościół, który znajduje się w odległości około 2 km od kościoła parafialnego w Radzyminie. Wydarzenia 1906 roku niestety nie należą do chlubnych dziejów parafii. Konflikt między katolikami a mariawitami przebiegał bardzo ostro i drastycznie, W trakcie bójek i napadów na dwór pp. Jaworowskich w Radzyminie, pchnięta bagnetem, zginęła jedna kobieta – mariawitka.

W roku 1920 parafia liczyła 1305 osób, a granice parafii to prostokąt 12 – 6 km. W kolejnych latach w parafii Radzymin zaszły duże zmiany: Od 1926 roku po odejściu z parafii księdza Antoniego Pawelskiego z powodu jakichś zatargów z Członkami Rady Parafialnej, parafia Radzymin była obsługiwana w połączeniu z parafią Naruszewo przez jednego księdza z przerwą wojenną aż do 1956 roku. Byli to ks. Serafin, ks. Konarski, ks. Mierzwiński. W parafii było nauczanie religii, były organizacje katolickie. W 1939 roku ks. Mierzwiński wydał drukowaną w Płońsku ulotkę pt: Pamiętaj abyś dzień święty święcił. Jeszcze w 1929 roku w kościele przeprowadzono poważny remont. Dnia 25.XI.1922 roku Wawrzyniec Salak ufundował za 400 rubli danych rosyjskich w bocznym ołtarzu Obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa.

10 czerwca 1956 roku odbyły się uroczystości objęcia parafii przez ks. Wysokińskiego. Od 1 lipca 1956 roku rozpoczęto rozbiórkę części starej plebanii, zaś 5 sierpnia odbyła się Komunia Generalna. Cały ten okres poświęcony był sprawom remontu, a właściwie budowy plebanii. Kolejne lata to różne inwestycje i modernizacje. W 1974 roku założono nagłośnienie kościoła, które zmieniono w 1985 za księdza Czarneckiego. W 1984 roku odnowiono elewację koscioła, wstawiono w okna witraże a w 1986 roku odmalowano cały kościół.

Po objęciu parafii w 2001 roku ks. Kruszewski podjął nowe prace remontowe. W latach 2003/2004 wymieniono dach świątyni. W 2005 roku przeprowadzono osuszenie murów oraz odwodnienie terenu przykościelnego. W 2006 roku ustawiono nowy chodnik oraz częściowo odbudowano bramę i ogrodzenie kościoła. W 2007 roku założono ogrzewanie światyni.

W Napis pamiątkowy, znajdujący się w przedsionku od strony zachodniej, w skrócie przedstawia historię kościoła: „Kościół zbudowany w 1767 pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła, powiększony i odnowiony w roku 1905 w sierpniu, konsekrowany dnia 21 października 1907 roku pańskiego”.

Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła

Kościół jest orientowany, czyli prezbiterium ma skierowane na wschód. Jest jednonawowy o prostokątnej czteroprzęsłowej nawie i węższym kwadratowym prezbiterium. Od strony północnej przylega do bryły kwadratowa, dwupoziomowa zakrystia. Od zachodu i południa znajdują się na planie prostokątów wejścia do świątyni. Kościół zbudowany jest z cegły, otynkowany. Na zewnątrz budowli uwagę zwracają uskokowe podpory zwane szkarpami. Elewację dzielą lekko wystające za lico muru długie pionowe pasy zwane lizenami. Po każdej stronie nawy znajdują się cztery okna. W prezbiterium jest tylko jedno okno od południowej strony. Wszystkie otwory są zamknięte koszowo i rozglifione. Uwagę patrzącego zwraca szczyt fasady kościoła od zachodniej strony. Ozdobny szczyt dzielą lizeny. Na zaokrąglonym zwieńczeniu fasady widać małą wieżyczkę, zwaną sygnaturką. Wieńczy ją mały krzyż, a po bokach flankują niewielkie obeliski. Analogiczny wygląd ma już znacznie mniejszy szczyt przylegającej do fasady kruchty.

Wnętrze Radzymińskiego kościoła prezentuje się okazale. Uwagę zwraca neobarokowy ołtarz główny świątyni, z końca XIX wieku. Ołtarz jest drewniany i polichromowany na biało, dekorację tej struktury tworzą liczne złocone elementy. W części centralnej między kolumnami widzimy niszę, w której znajduje się w srebrnej sukience obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Śnieżnej. Ponadto w ołtarzu na cokołach i nad kapitelami kolumn oraz nad niszą obrazu głównego widzimy złocone ornamenty roślinne. Ciekawym elementem ołtarza jest jego zwieńczenie, w którego centrum w niszy o wklęsłych bokach umieszczono mniejszy obraz przedstawiający Trójcę Świętą. Najważniejszą częścią ołtarza jest tabernakulum, czyli miejsce na Najświętszy Sakrament. Obecnie znajdujące się w kościele pochodzi z 2 połowy XIX wieku. Na zasuwie, w centrum ołtarza znajduje się obraz patronów kościoła w Radzyminie, czyli świętych Apostołów Piotra i Pawła. Ten olejny obraz na płótnie namalował w 1870 roku znany polski malarz Kazimierz Alchimowicz.

W północno-wschodnim narożniku widzimy jednoosiowy i jednokondygnacyjny ołtarz boczny. Pomalowany jest na biało, ze złoconymi elementami dekoracyjnymi. Na prostokątnej mensie znajdują się ustawione ukośnie dwa filary. Między nimi jest płycina, w której widzimy obraz przedstawiający Pokłon Trzech Króli. Ołtarz w południowo-zachodnim narożniku jest bliźniaczy do ołtarza po lewej stronie nawy. Różnią się obrazami w centralnej części. W środkowej niszy prawego ołtarza znajduje się obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Niewątpliwie bardzo ważnym elementem wyposażenia kościoła są ambona i chrzcielnica. W Radzyminie ambona znajduje się po prawej stronie nawy, w sąsiedztwie obok ołtarza bocznego. Prowadzą na nią długie schody, przy których widzimy balustradę z niszami ozdobionymi złoconym ornamentem floralnym. Kosz kazalnicy jest pięciokątny i całą jedną stroną przesunięty jest do filaru nawy. Dekorację kosza w każdej z pięciu części tworzą nisze, w których możemy zobaczyć coś w rodzaju złoconych obramień okien ostrołukowych. Chrzcielnica natomiast swoim wyglądem przypomina kielich. Składa się z trzech elementów: pokrywy, czaszy i bazy. Malowana jest na biało z drobnymi złoceniami w bazie oraz pokrywie. Zwieńczeniem chrzcielnicy jest złocona kula z krzyżem. Cała struktura stoi na małym postumencie z drewna, który znacznie ja podwyższa.

Od południowo-wschodniej strony kościoła znajduje się drewniana dzwonnica. Wzniesiono ją w XVIII wieku, ale różne kataklizmy wojenne nawiedzające Radzymin niszczyły ją wielokrotnie. Po stratach wojennych dopiero w roku 1958 parafia zakupiła nowe dzwony, których odlewem zajęła się prywatna firma z okolic Katowic. Odlane zostały z żelaza sferoidalnego. Otrzymały imiona: Maria i Piotr.

Za prezbiterium kościoła znajduje się wzniesiona z kamieni grota z rzeźbą Matki Bożej, którą przywieziono z Piekar Śląskich. Zbudowano ją w 1984 roku i do dziś cieszy się kultem i troską wiernych.

Kościół parafialny - pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Księgi metrykalne - chrztów od 1808r., ślubów od 1808r., zgonów od 1783r.

Materiał opracowany na podstawie książki pt. „Niezwykła historia zwykłej parafii. Historia Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie” autorstwa Pani Katarzyny Mączewskiej i Pani Anny Kwiatkowskiej-Pisarskiej udostępnionej przez ks. Zdzisława Kupiszewskiego.

Galeria zdjęć